Opis:

Prezentowana książka Od filozoficznych podstaw wychowania do ejdetycznej filozofii wychowania jest próbą wypracowania podstaw dla eksplikacji badawczych, które, można określić mianem fenomenologii aktów wychowania. Każdy z trzech podstawowych rozdziałów książki skoncentrowany jest na innej kategorii problemów, które składają się na całościowy zamysł badawczy. Najważniejsze ustalenia rozdziału pierwszego sprowadzić można do propozycji ustrukturyzowania sposobów obecności perspektywy filozoficznej w obrębie refleksji pedagogicznej przez pryzmat heurystyk przedmiotowych (problem realności, względności i racjonalności) oraz heurystyk dziedzinowych (antropologiczne, aksjologiczne i teleologiczne horyzonty myślenia). Z kolei badawcza wartość rozdziału drugiego wyraża się w próbie zrekonstruowania i uporządkowania pryncypiów fenomenologii ejdetycznej, z punktu widzenia najbardziej pierwotnego źródła jej impulsów, tj. Badań logicznych (Logical Investigations) Edmunda Husserla. Wyniki analiz rozdziału trzeciego, uwzględniając cząstkowe wyniki badań studialnych wcześniejszych rozdziałów, koncentrują się na trzech podstawowych grupach intencji wychowania: antropologicznych, aksjologicznych i teleologicznych. Intencje antropologiczne odczytane zostają przez pryzmat kategorii („momentu”) relacyjności, która wskazuje na to, że nieodłącznym elementem aktów wychowania jest określony rodzaj interpersonalnych odniesień podmiotów (działającego i doznającego) wychowania. Intencje aksjologiczne z kolei wyeksponowane zostają poprzez wyodrębnienie kategorii („momentu”) konstruktywności, która zakłada, że wychowanie w swych dobroczynnych aspektach wyraża się w „dodawaniu” jakichś wartości pozytywnych ludzkiemu życiu. W końcu, intencje teleologiczne aktów wychowania ujęte zostały z punktu widzenia kategorii („momentu”) prorozwojowości, która ukazuje, że immanentnym celem wychowania jest inicjowanie określonych tendencji rozwojowych, niezależnie od tego, w jakim zakresie są one inicjowane i jakich sfer ludzkiego życia dotyczą. Pomiędzy tymi „momentami” - uwzględniając ich wieloaspektowość - zachodzi ścisła współzależność, ponieważ kategoria prorozwojowości zakłada „momenty” tak relacyjności, jak i konstruktywności. Z kolei konstruktywność i prorozwojowość określają jakościowe wymiary relacyjności jako idealnej możliwości.

Praca Jarosława Gary podejmuje problematykę (filozofii wychowania) z perspektywy fenomenologii, co niewątpliwie stanowi swoiste novum jeśli uznamy, że zamysł całościowego fenomenologicznego ujęcia jest wystarczający dla prezentacji pluralistycznej rzeczywistości humanistycznej. Autorowi zależy jednak na wypracowaniu fenomenologii aktów wychowania, stąd inne koncepcje są raczej obrzeżem interpretacyjnym. Główny, bowiem kierunek badań zmierza do skonstruowania ejdetycznej filozofii wychowania. (…) Książka jest erudycyjnie niezwykle bogata – Autor sięga nie tylko do polskich, ale również obcych autorów szczególnie tych, którzy reprezentują orientację fenomenologiczną. Rozprawa jest więc nie tylko wykładnią Autorskiej koncepcji ejdetycznej filozofii wychowania, ale również pogłębioną i zarazem źródłową prezentacją światowej pedagogiki fenomenologicznej, daleko wykraczającą poza dotychczasowe opracowania współczesnych nurtów wychowania. (…) Rozprawa oprócz uporządkowania problematyki odradzającej się filozofii wychowania – także dzięki twórczości dr J. Gary – uporządkowania według kryteriów fenomenologicznych zawiera ogromne bogactwo szczegółowych problemów, które mogą być punktem wyjścia dalszych badań i polemik.

Prezes Towarzystwa Pedagogiki Filozoficznej prof. dr hab. Sławomir Sztobryn